شب بیداری و تاثیر آن بر سلامتی
تأثیر شب بیداری و یا دیرخوابیدن بر سلامتی انسان چیست؟ دیرخوابیدن چه اثراتی بر عملکرد و کارایی انسان دارد؟ آیا شب بیداری همیشه مضر است؟
در این مقاله به اثرات منفی دیر خوابیدن بر سلامت جسمی و روانی و عملکرد انسان می پردازیم:
رانندگی در حالت خواب آلودگی
وقتی که شب دیروقت به تخت می‌روید، صبح‌ها خسته بیدار می‌شوید و موقع رانندگی تمرکز کمتری دارید. بر طبق آمار میزان تصادفات ناشی از خواب آلودگی درصد بالایی از تصادفات رانندگی را در بر می‌گیرد. حتی اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین نوع رانندگی یک فرد شب بیدار در ساعت 8 صبح و رانندگی همان فرد ساعت 8 شب داشته باشیم، نوع رانندگی و میزان هوشیاری فرد متفاوت است. از طرف دیگر کسی که شب خواب کافی داشته است سحرخیز است و لازم نیست در رانندگی عجله کند.
عملکرد بد در مدرسه در نوجوانان
دو مشکل اصلی نوجوانانی که شبها دیر میخوابند عدم تمرکز در مدرسه و عدم انجام تکالیف است. البته علت بیخوابی یا شب بیداری بسیاری از نوجوانان تغییرات هورمونی و بلوغ هست که به مرور اصلاح می شود. بر اساس مطالعات محققان، متاسفانه نوجوانانی که شبها دیرتر از ساعت 11:30 میخوابند در معرض آسیب های زیادی هستند. افت تحصیلی، عدم کنترل احساسات از جمله مشکلات آنها در مقایسه با سایر هم سن و سالانشان هست.
رابطه شب بیداری با افسردگی و بی انگیزگی
بر اساس تحقیقات، کسانی که شبها دیرتر میخوابند، بیشتر با مشکلات افسردگی و اضطراب درگیر هستند. همچنین کسانی که دیر به خواب می‌روند حالات متفاوتی در طول روز از خود بروز می‌دهند. البته همانطور که گفته شد یکی از عوارض شب بیداری احتمال ابتلا به دیابت هست که خود میتواند موجب مشکلات روحی شود. علاوه براین عدم کنترل احساسات در افرادی که صبح‌ها خواب آلود هستند و همینطور قدرت تصمیم‌گیری و هوشیاری در ابتدای روز، از عوارض بدیهی دیرخوابیدن است.
مصرف بیشتر الکل و دخانیات در افراد دچار شب بیداری یا کم خوابی
کسانی که دچار شب بیداری هستند معمولا تمایل بیشتری به مصرف الکل و دخانیات نسبت به کسانی که زود به تخت می روند دارند. البته که قطعا همه افراد اینطور رفتار نمی کنند، ولی در بسیاری از افراد به خصوص کسانی که شبها سخت به خواب می روند استفاده از الکل برای راحت خوابیدن رواج دارد.
بیشتر بخوانید: روشهای درمان خروپف
شب بیدارها زودتر می میرند!
با توجه به تمام مواردی که گفته شد مسلما بیدار ماندن تا دیروقت میتواند آسیبهای جبران ناپذیری به سلامتی شما وارد کند. در تحقیقی از بین 500 هزار نفر بین سنین 30 تا 73 سال، مشخص شد که حدود 10% از کسانی که شب بیدارند، وضعیت سلامتی خطرناکتری نسبت به کسانی که سحرخیزند دارند! مشکلات جسمی‌ای از قبیل دیابت، مشکلات روحی همچون افسردگی و مشکلات تنفسی از جمله مواردی هست که افراد دچار کم خوابی را بیشتر تهدید میکند. بر این اساس میتوان گفت که یکی از دلایل مرگ زودهنگام همین شب بیداری و کم خوابی است.
اما مزایای دیرخوابیدن چیست؟
تمامی نتایج دیرخوابیدن نتایج بدی نیستند. به عنوان مثال کسانی که دیر میخوابند معمولا در شبکه های اجتماعی فعال ترند و نسبت به انسان های سحر خیز بازده و خلاقیت بالاتری دارند. همچنین بر اساس تحقیقات توانایی درک و یادگیری بالایی دارند هر چند که ممکن است نمره های دانشگاهی پایینی هم داشته باشند. با وجود اینکه تا اینجا تنها از تاثیرات منفی دیرخوابیدن گفته شد ولی بسیاری از این افراد از سلامت جسمی کاملی برخوردار هستند و لزوما درگیر مشکلات جسمی نیستند. البته که تحقیقات زیادی در این مورد انجام نشده است ولی کسانی که مجبورند برنامه خواب غیرطبیعی داشته باشند (مانند کارگران شیفتی، پرستاران و پزشکان) باید نسبت به وضعیت سلامتی خود دقت بیشتری به خرج دهند.
چگونه خواب خود را تنظیم کنیم؟
کرونوتایپ بودن شما (اینکه فرد سحر خیزی هستید یا خیر) در دی ان ای شما ریشه دارد. ولی به این معنی نیست که نمی توانید آن را تغییر دهید. تاثیر ژنتیک بر رفتارهای شما تنها 50% است و شما 50% شانس این را دارید که ساعت خواب خود را تنظیم کنید. با این وجود انجام تغییر نیاز به پشتکار و هدف گذاری دارد و مسلما خود این موضع یک چالش دائمی خواهد بود. پیشنهاد ما این است که هر شب کمی زودتر به رختخواب بروید و صبح هم چند دقیقه زودتر از خواب بیدار شوید و عجله ای برای تغییر ناگهانی ساعت خواب خود نداشته باشید. توجه کنید که شبها از نور شدید در اتاق خواب خود اجتناب کنید. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و یا نور شدید بهترین چیزی هست که می تواند به مغز شما کمک کند صبح ها راحت تر بلند شوید و کمتر احساس خواب آلودگی کنید. البته که می توانید با مشورت پزشک از ملاتونین که هورمون مصنوعی خواب برای مغز است نیز استفاده کنید تا ساعت خواب خود را تنظیم نمایید.